مقدمه:
1- ابزارهای کنترل و شناسایی
1-1- پادتنهای منوکلونال
1-2- ردیابهای DNA
1-3- زیستحسگرها
2- کاربردهای بیوتکنولوژی در عملیات تکمیلی نساجی
2-1- حفاظت محیطزیست
2-2- اصلاح مواد خام و یا تولید مواد جدید
3- فرآیندهای آنزیمی
3-1- کاربرد آنزیمها در آمادهسازی الیاف
3-2- کاربرد آنزیمها در آمادهسازی پارچه
3-3- کاربرد آنزیمها در تکمیل کالای نساجی
3-4- مراقبتهای بعدی منسوجات
مقدمه
کاربرد بیوتکنولوژی در صنعت نساجی، از حدود 100 سال قبل، با بکارگیری آنزیمهای آمیلاز استخراج شده از مالت برای زدودن آهارهای نشاستهای آغاز شد. امروزه با پیشرفت بیوتکنولوژی، راهحلهای کمهزینه و مؤثر فزایندهای در فرآیندهای نساجی بوجود آمده است. با پیشرفتهای صنعت نساجی، کاهش هزینه در تولید انبوه ضروری بهنظر میرسد. بیوتکنولوژی میتواند در هر مرحله از تولید و فرآیندهای تکمیلی آن، از مواد اولیة الیاف تا مرحلة تصفیة پساب، باعث صرفهجویی در هزینهها شود.
این فناوری، علاوه بر کاهش هزینه، با کاهش مضرات زیستمحیطی ناشی از شویندهها و مواد شیمیایی، منجر به ایجاد صنعت دوستدار محیطزیست میگردد. از طریق بیوتکنولوژی و استفاده از مواد جایگزین با آثار جانبی کمتر به جای مواد شیمیایی رایج در صنعت نساجی، نه تنها مشکل آلودگی زیستمحیطی حل میشود، بلکه کیفیت و پایداری عملیات نیز بهتر میگردد.
زمینههای کاربرد بیوتکنولوژی در صنعت نساجی بطور مختصر در جدول 1 بیان شدهاند که در ادامه به تشریح هر یک از آنها پرداخته میشود. البته کاربردهای عملی امروزی عمدتاً شامل بکارگیری آنزیمها به ویژه آمیلازها در آهارگیری، سلولازها در زیستپرداخت کالاهای سلولزی و سنگشویی کالاهایجین، پروتئازها در عملآوری پشم و ابریشم و بالاخره آنزیمها در شویندهها میباشد. دورنمای استفاده از بیوتکنولوژی در سایر زمینهها نیز مورد توجه محققان بوده و در حال پیشرفت است.